Retrospektywna wystawa fotografii Evy Rubinstein jest pierwszą w Polsce tak szeroką prezentacją twórczości tej znanej i cenionej w świecie artystki; obejmuje ponad 150 zdjęć z różnych okresów twórczości i o różnorodnej tematyce. Eva Rubinstein zadebiutowała pod koniec lat 60, jako autorka portretów wybitnych postaci ze świata kultury i reportaży z ogarniętej wojną domową Irlandii. W latach 70, rosnącemu zainteresowaniu artystki fotografią towarzyszyło rozszerzenie kręgu podejmowanych tematów. Obok portretów oraz politycznie i społecznie zaangażowanej fotografii dokumentalnej ważne miejsce w jej twórczości zaczęły zajmować zdjęcia wnętrz i krajobrazów. Wspominając początki drogi twórczej Eva Rubinstein pisała: „…Odkrycie fotografii stało się dla mnie jakby pierwszym niezbitym dowodem, że rzeczywiście gdzieś byłam, że coś widziałam, że stworzyłam jakiś konkretny przedmiot…”. Fotografia stała się więc dla artystki sposobem utrwalenia w materialnej postaci przemijającej chwili i wizualizacji doznań płynących z doświadczenia zmiennej rzeczywistości. Tak rozumiana fotografia stanowi swoisty, intymny dziennik – zapis wydarzeń i spotkań, rejestr miejsc, przedmiotów i osób – w którym dokumentalna wierność fotografowanego motywu łączy się z jego subiektywną interpretacją. Pojawiające się w zdjęciach Evy Rubinstein opustoszałe wnętrza, porzucone przedmioty, wyludnione miejskie zaułki tworzą realną i symboliczną przestrzeń w której artystka poszukuje śladów obecności człowieka. Lustrzane odbicie, cień postaci, pomięta pościel firanka poruszona podmuchem wiatru – te utrwalone przez artystkę okruchy rzeczywistości – kryją w sobie uniwersalną prawdę o człowieku. Humanistyczne przesłanie fotografii Evy Rubinstein szczególnie wyraźnie rysuje się w reportażowych relacjach z zamieszek ulicznych, portretach starców, czy zdjęciach ulegającej dewastacji architektury. Intensywne zaangażowanie emocjonalne z jakim artystka uprawia fotografię, bliskość łącząca ją z portretowanym powodują, iż zdjęcia często więcej mówią nam o ich autorce niż jej modelach. W opinii samej artystki: „…Każde zdjęcie stanowi zastraszająco wierny autoportret autora, wyrażający – celowo lub mimowolnie – postawy życiowe, sposób widzenia samego siebie, innych ludzi oraz świata…”. Eva Rubinstein łączy perfekcyjny warsztat, doskonalony przez lata nauki i artystycznej praktyki z wrażliwością na działanie światła oraz umiejętnym operowaniem subtelną metaforą i poetyckim nastrojem. Prezentowane fotografie należą do tych zjawisk artystycznych, które zyskując uznanie krytyki, podobają się również publiczności.
Joanna Pużyńska
Wystawa w ramach 27 Konfrontacji – Gorzów Wlkp 1997
