KONFRONTACJE 2016

Tradycja i przyszłość gorzowskich Konfrontacji Fotograficznych

Trzydziesta ósma edycja Konfrontacji Fotograficznych jest szczególna ze względu na wprowadzone przez organizatorów ograniczenie polegające na przyjmowaniu na wystawę jedynie tych prac, które zostały wykonane metodami tradycyjnymi. Taki zabieg miał w zamierzeniu stworzyć aktualny przegląd postaw bazujących na klasycznym warsztacie fotograficznym (w tym również metod dziewiętnastowiecznych), które w ostatnim czasie przeżywają swój renesans. Pomysł ten był jednak ryzykowny i z pewnością przyczynił się do zmniejszenia liczby zgłoszonych na konkurs prac, gdyż od kilku już edycji imprezę zdominowały zdjęcia powstające na drodze rejestracji cyfrowej Wśród tegorocznych zdjęć znalazły się jednak takie, w których widać twórcze wykorzystanie dobrze opanowanego warsztatu, dające możliwość zbudowania ciekawej wystawy pokonkursowej. Co więcej, nadesłane zestawy (regulamin nie dopuszcza ekspozycji prac pojedynczych) były w większości przemyślane i co warte zauważenia „nieprzegadane”.

Jury zgodnym werdyktem postanowiło przyznać dwie równorzędne drugie nagrody Jerzemu Wierzbickiemu za klasyczny, dokumentalny cykl pt. „Czarnobyl, 30 lat po katastrofie” oraz kolektywowi Świetlica za zrealizowany techniką otworkową zestaw „Szklane domy nieznana historia zagubionej walizki Cezarego Baryki” Trzecią nagrodę otrzymał Piotr Perczyński za perfekcyjnie wykonany w technice gumy wielobarwnej zestaw „Duńskie pejzaże”. Trzy nagrodzone zestawy to wypowiedzi charakteryzujące się zdecydowanie najwyższą pośród nadesłanych prac świadomością warsztatową, objawiającą się nie tylko umiejętnościami technicznymi, ale również udanym „zestrojeniem” wybranej metody z podjętym tematem Wyróżnienie przyznano Marzenie Kolarz za poruszający i interesujący w wielu aspektach zestaw zatytułowany „All” W tym przypadku ocena byłaby z pewnością wyższa, gdyby przedstawione odbitki jakością dorównały obrazowi wyjściowemu (cykl został zrealizowany w technice mokrego kolodionu) Dyplom Honorowy Rady Artystycznej ZPAF został przyznany Januszowi Mielczarkowi za zestaw nietypowo ujętych martwych natur pt. „Prawda przedmiotu”.

Czy zatem tegoroczne ograniczenie techniki prac nadsyłanych na konkurs dostarczyło jakiejś nowej wiedzy lub wniosło nową jakość? Każdy zapewne znajdzie na te pytania własną odpowiedź, lecz niewątpliwie otrzymaliśmy wgląd, choć podkreślmy, że mocno ograniczony, w kondycję „obozu tradycjonalistów” we współczesnej polskiej fotografii. Ta konstatacja wydaje się napawać co najwyżej umiarkowanym optymizmem, biorąc pod uwagę niewielką liczbę nadesłanych zestawów (w porównaniu do poprzednich edycji konkursu), z których zresztą nie wszystkie zostały zakwalifikowane na wystawę. Warto w tym miejscu przywołać spostrzeżenie Bogusława Biegowskiego, jednego z członków nagrodzonego w tym roku kolektywu „Świetlica”, który zauważył, że korzystanie z technologii tradycyjnej ma sens tylko wtedy, gdy umożliwia ona osiągnięcie efektów niedostępnych w pracy innymi technikami.

Zasadnym byłoby się więc zastanowić, w kontekście kolejnych edycji Konfrontacji, w jaki sposób można szczególnie docenić prace wykonane tradycyjnie, nie eliminując jednocześnie zestawów wykonywanych dominującymi obecnie technikami. Fotografie opracowane klasycznymi sposobami kopiowania są bez wątpienia ważne dla konkursu ze względu na jego unikatową formułę, która generalnie sprzyja kreacyjnemu charakterowi nadsyłanych obrazów. Jednak, jak widać po tegorocznej edycji imprezy, oparcie się tylko na nich prowadzi do znacznego ograniczenia liczby twórców nadsyłających prace do oceny jury konkursowego.

Niezależnie od przyczyn spadku zainteresowania konkursem warto się również zastanowić w szerszej perspektywie nad obecną kondycją Konfrontacji Fotograficznych, które w ostatnich latach wyraźnie ustąpiły miejsca wielkim festiwalom fotografii organizowanym choćby w Łodzi czy Krakowie. Osłabienie tej ciągle jednej z najlepiej rozpoznawalnych w kraju imprez fotograficznych nasuwa oczywiste wnioski o konieczności wprowadzenia bardziej hojnego i przemyślanego sposobu jej finansowania, co oczywiście w przeważającej mierze zależy od obecnych włodarzy miasta. Trudno dziś budować imprezy o randze ogólnopolskiej (tym bardziej w peryferyjnie usytuowanym Gorzowie) bazując przede wszystkim na społecznym zaangażowaniu członków Gorzowskiego Towarzystwa Fotograficznego. Bez znaczących nakładów finansowych, choćby na reklamę, oraz większego zaangażowania instytucjonalnego nie da się już skutecznie konkurować z tworzonymi profesjonalnie dużymi festiwalami fotografii 

Maciej Szymanowicz i Sławomir Tobis