Kilka słów o fotograficznym portrecie.
Tym co odróżnia portret fotograficzny od innych jego rodzajów jest jego szczególna zdolność do oddawania wrażenia materialności, namacalności naskórka wraz z jego połyskliwością i siateczką zmarszczek, ewentualnych przebarwień. John Berger wyraża pogląd, że zmysł dotyku funkcjonuje do pewnego stopnia jak statyczny zmysł wzroku. Każdy fragment płaszczyzny fotograficznego portretu natarczywie przemawia do niego, do zmysłu dotyku. Na fotografii twarz kobiety staje się namacalna, godna pożądania. Jej biologiczną substancjonalność potrafi podkreślić delikatne przejście ze sfery światła do smugi cienia, jakby mimochodem ukazując miękisz tkanki skórnej. Patrząc na fotograficzny portret jesteśmy pewni zaistnienia chwili, gdy w wizjerze aparatu pojawiła się czyjaś obecność-utrwalona momentem naciśnięcia na spust migawki. Poprzez zabieg iście magiczny osoba ta zostaje jakby wyjęta, wycięta-zdjęta wraz z fragmentem rzeczywistości i umieszczona na klatce, mówiąc zgodnie ze znaczeniem tego słowa zamknięta w klatce filmu. Wraz z tym alchemicznym procesem staje się jakby własnością fotografa, który po zawładnięciu wyglądem sportretowanej osoby rości sobie prawo do pokazywania jej innym, nawet publiczności na wystawie. Magiczna moc fotografii potrafi ponownie ukazać już nieistniejący wygląd, w pewnym sensie przywrócić do życia patrzące nam w oczy postacie z właśnie odchodzącego wieku, a nawet z poprzedniego. Magia fotografii jako cząstki rzeczywistości sięgnęła po status mitu, a z mitem nie ma żartów. Fotografii można zaprzeczać, można nią manipulować, odzierać z bycia realnością poprzez wyrafinowaną logikę. Mit fotografii jako zaklętej w materii zdjęcia cząstce rzeczywistości trwa. Jako utrwalona prawda zmysłów, fotografia nie chce poddać się krytycznej analizie wiedzy, wiedzy o byciu tylko medium i o uwięzieniu naszego umysłu w splotach zmysłów. Spoglądając na zdjęcie wyjęte z portfela nigdy nie powiemy to jest ,portret mojej matki, lecz tylko: to jest moja matka. Fotografia stała się współczesnym mitem. Zawładnął on całą kulą ziemską i króluje niewzruszenie. To tak jak z przysłowiem o karawanie co idzie dalej.
Stefan Wojnecki
Protokół z obrad jury ogólnopolskiego konkursu fotografii „Portret” w dniu 1 października 1999 r. Jury w składzie:
prof. Stefan Wojnecki – ASP Poznań – przewodniczący
Maciej Mańkowski – ZPAF Poznań
Andrzej Biegowski – Fotoklub MC Trzcianka
Leonard Karpiłowski – redakcja „FOTO KURIERA” Warszawa.
Po uważnym zapoznaniu się z 849 pracami 170 autorów zakwalifikowano do wystawy 56 prac 24 autorów i przyznało następujące nagrody.
I nagrodę jury przyznało Pani Agacie Pankiewicz (Kraków) za zestaw pt. „Portret aktora”.
II nagrodę otrzymała Pani Anna Kola (Toruń) za pracę „Gawrony”
III nagrodę otrzymała Pani Agnieszka Pytko (Szczecin) za zestaw „Czyściec”.
Jury musiało dokonać trudnego wyboru akceptując prace do wystawy. Autorzy zaprezentowali szerokie spektrum widzenia portretu w fotografii i wysoki poziom prac. Dużo było eksperymentów, zabaw z materią fotografii, działań plastycznych. Mimo natłoku różnych technik i zabiegów formalnych, nadal z powodzeniem broni się czysta fotografia rejestrująca ulotny stan napięcia między modelem a obiektywem. Liczny udział autorów z Polski i prace które dotarły z Białorusi, Niemiec, Kanady i Stanów Zjednoczonych, upoważnia jury do postulowania o przekształcenie Konkursu Fotografii „Portret” w imprezę międzynarodową. Jury zwróciło uwagę na sprawną organizację konkursu pod przewodnictwem komisarza Henryka Króla. Stefan Wojnecki, Maciej Mańkowski, Andrzej Biegowski,Leonard Karpiłowski
SPIS AUTORÓW I PRAC ZAKWALIFIKOWANYCH DO EKSPOZYCJI.
1. Ewa Andrzejewska – Jelenia Góra – „Włodek”, „Andrzej”, „Agata”, „Zosia i Ania”, „Marek”
2. Marcin Seweryn Andrzejewski – Drezdenko – „Autoportret”
3. Dagmara Błażejczyk – Gdańsk – „Poza światłem” I-III
4. Grzegorz Bury – Bielsko-Biała – „Andantino”
5. Ewelina Gmerek – Szczawno Zdrój – „Ograniczenie”
6. Barbara Kałembasiak – Olsztyn – „Bliźniaczki”, „Bliźniaczki” I-II
7. Jacek Kamiński – Częstochowa – „Punk’s not dead” I-II, „Chorał gregoriański”, „Solistka”, „Oko w oko”
8. Anna Kola – Toruń – „Gołębie”, „Gawrony” – II nagroda
9. Edyta Kuciel – Trzebinia – „Dzieci”
10. Janusz Mielczarek – Częstochowa – „Artysty A.Z. portret przewrotny”, „Artysty A.M. portret metaforyczny”, „Stachu – malarz aktów”
11. Eugeniusz Nurzyński – Gdańsk – „Skrzypek”, „Ciepełko”, „Ostatni legionista”
12. WojciechLOlech – Toruń – „Autoportret” I-III
13. Agata Pankiewicz – Kraków – „Portret aktora” I-II – I nagroda
14. Alexey Pavluts – Mińsk (Białoruś) – „Memory”
15. Arkadiusz Piętak – Szczecin – „XXX”
16. Wojciech Pruś – Częstochowa – „Sam”, „Portret K.”
17 Agnieszka Pytko – Szczecin – „Sonia”, „Jego Portret”, „Maska”, „Modlitwa”, „Autoportret I” „Kanał”, „Autoportret II”, „Haron”, „Czyściec” I-III – III nagroda
18. Zbigniew Reszka – Warszawa – „Ewelina”, „Zbyszek”, „Marzena”, „Anna”, „Mariusz”, „Paweł”
19. Kamila Siwińska – Poznań – „XXX”
20. Jan Słodowski – Warszawa – „Z rodzinnego albumu” I-III
21 Jakub Swerpel – Gdynia – „Muza muzyki”, „Znikający Michaił z Odessy” I-II, „Portrety z turgieliaii” I-II
22. Bogusław Szulc -Kalisz- „Silencio”
23. Rafał Uniszewski – Piotrków Trybunalski – „XXX”, „XXX”, „XXX”
24. Dariusz Zatoka – Czarnków – „XXX”, „XXX”, „Autoportret” I-II
