KONFRONTACJE 2014

Konfrontacje Fotograficzne to bodaj najstarszy odbywający się nieprzerwanie konkurs fotograficzny, o zasięgu przekraczającym granice Polski. Konkurs z bogatą historią, w którym zarówno po stronie uczestników, jak i jurorów, wielokrotnie brały udział znakomitości środowiska fotograficznego. Znaczącym, jak się wydaje, wyzwaniem dla uczestników konkursu, jest wymóg przedstawienia zestawu co najmniej 3 prac. Premiuje on realizacje przemyślane, wykonane w sposób konsekwentny oraz ze świadomością prawideł rządzących narracją i budowaniem cyklu. Jedno dobre zdjęcie może być efektem szczęśliwego zbiegu okoliczności, natomiast formuła zestawu z jednej strony bezwzględnie obnaża słabe, ale z drugiej – eksponuje silne strony poszczególnych propozycji. Pierwsza nagroda przypadła Patrycji Mielnik z Batowic za zestaw 3 zdjęć, których wspólnym elementem jest postać nagiej kobiety zamkniętej w szklanym akwarium, umieszczonym inwazyjnie w przestrzeni ciekawie oświetlonego nocnego pejzażu. Prace są znakomicie zrealizowane, estetycznie wyrafinowane i odwołują się w dyskretny, ale jednocześnie zdecydowany sposób, do szeregu archetypicznych wartości oraz dychotomii takich choćby jak wolność-ograniczenie, podmiotowość-przedmiotowość człowieka, bezbronność wobec silniejszego czy kwestia samorealizacji kobiety w otaczającym świecie. Zestaw generalnie „nieinwazyjny”, ale jako całość mocny i dający duże pole do własnej interpretacji. Drugą nagrodę otrzymał Ralph Gräf z Poczdamu za barwną serię „On The Way”, także posiadającą wspólny element – w postaci pary ludzi (kobiety oraz mężczyzny w czarnym kapeluszu i takimż garniturze), pokazanych w różnych przestrzeniach (plaża i brzeg morza, las, stary wiatrak w nieco surrealnym otoczeniu rozmyślnie porozstawianych dyń). Również ta propozycja jest dobrze dopracowana koncepcyjnie oraz graficznie i przede wszystkim posiada swoją fabułę. Laureatem trzeciej nagrody został Sebastian Szmyd z Gorzowa Wielkopolskiego za serię „Pasje”, składającą się z portretów wykonanych konsekwentnie w tym samym planie, zbliżonym do planu amerykańskiego. Na każdym ze zdjęć charakterystycznie ubrany bohater pozuje z utensyliami – jak można się domyślać z tytułu – ilustrującymi jego pasję (poroże i broń myśliwska, paleta i pędzle, torba reporterska i aparat fotograficzny, gaźnik samochodowy). Kadrowanie jest tutaj szczególne – autor pokazuje jedynie połowę twarzy modela, eliminując oczy. Rezygnacja z pokazania „zwierciadła duszy” powoduje koncentrację na fizycznej stronie osoby oraz – szerzej – pokazanej sytuacji. Dzięki sfotografowanym rekwizytom można jednak – niejako dookoła – zajrzeć w duszę portretowanej osoby. Cykl jest spójny wizualnie, a powtarzany kadr wzmacnia wymowę każdego kolejnego obrazu. Piotrowi Perczyńskiemu z Lublina zostało przyznane wyróżnienie za cykl trzech zdjęć zatytułowany „Autografy”. Fotografie te, w odróżnieniu od omówionych powyżej, są odrealnione, refleksyjne i przynajmniej w jakiejś mierze mistyczne. Oprócz nieostrej, oświetlonej jedynie we fragmencie twarzy, obrazy są „podpisane” lub wręcz „opisane” światłem. Lightpainting został tutaj wykorzystany jako integralny element opowieści, silnie skorelowany z wyrazem twarzy modela i – ogólniej – charakterem lub raczej nastrojem zdjęcia. Janusz Wojewoda z Rzeszowa otrzymał Dyplom Honorowy ZPAF za zestaw „To J.”. Także tutaj mamy do czynienia z autoportretem, nieco tylko odrealnionym, wykonanym w technice gumy. Zaproponowane kadry są proste, wręcz elementarne z punktu widzenia motoryki ludzkiej twarzy. Podkreślić należy bardzo adekwatne wykorzystanie techniki szlachetnej, wraz z jej zredukowaną skalą tonalną. Dzięki jej połączeniu Z zastosowanym rozproszonym oświetleniem można dużo łatwiej skoncentrować się na istocie przekazu i psychologicznej warstwie proponowanego obrazu. Zestaw ten przy okazji dobitnie demonstruje, że powrót do korzeni i klasycznych
tematów fotograficznych może być skuteczną odtrutką na zalew zdjęć, których główną zaletą jest fakt, że zostały wykonane w starych technikach.
Tegoroczna, trzydziesta siódma już edycja, mimo nieco mniejszej w porównaniu z poprzednimi Konfrontacjami liczby uczestników i zgłoszonych zestawów, okazała się obfitować w interesujące, znakomicie wykonane prace, a werdykt jury był niemal jednogłośny.
Sławomir Tobis